De gemeente Amsterdam kondigde deze maand 27 straatnamen aan in een nieuwe wijk op IJburg. Die vernoemd zullen worden naar onafhankelijkheidsstrijders die tegen de Nederlandse koloniale overheersing vochten. Zowel mannen en vrouwen die vroeger tegen Nederland streden krijgen een straatnaam.
Twee derde van deze straten zal vernoemd worden naar mensen die in Suriname en op de Antillen tegen de Nederlandse kolonisator vochten, één derde naar personen uit Indonesië, in de koloniale tijd “Nederlands-Indië” genoemd. Achter de tien gekozen Indonesische namen gaat bij nadere inspectie een koloniale mindset schuil, die een gebrek aan representatie en machtsstructuren in stand houdt, aldus historicus Marjolein van Pagee.
Op een paar namen na heeft de gemeentelijk Commissie Naamgeving Openbare Ruimte (CNOR) voor de selectie Indonesische namen het advies van Oostindie gevolgd. Zeven namen uit zijn ‘top tien’ zijn overgenomen, drie zijn afgevallen – Sjahrir, Hatta en Poetiray – en twee namen die niet door Oostindie waren gemarkeerd zijn alsnog gekozen (Pattimura en Diponegoro).
Het eerste wat opvalt: de selectie namen uit het vroegere Nederlands-Indië staat bij lange na niet in verhouding tot de werkelijke omvang van deze voormalige kolonie. Nederlands-Indië was het grootste gebied ooit langdurig gekoloniseerd door Nederland, een gebied ook waar de grootste winsten zijn gemaakt. Waaronder op de Noord-Molukken en de Molukken. Dat de meerderheid van de straten Surinaamse en Antilliaanse namen dragen wekt de onterechte indruk dat dit de belangrijkste kolonies van Nederland geweest waren, terwijl het veeleer een kwestie is van gebrek aan Indonesische representatie. Waarom is bijvoorbeeld Soekarno de meest anti-koloniale en anti-imperialistisch overgeslagen? Zo vraagt historicus Marjolein van Pagee zich af.
Ze schrijft er een uitgebreid opiniestuk over in ‘Zo antikoloniaal zijn de nieuwe Amsterdamse straatnamen niet’ (Oneworld).
Amsterdam krijgt 27 ‘antikoloniale’ straatnamen. Maar de Indonesische selectie komt vooral Nederland goed uit en niet-witte critici zijn genegeerd, schrijft van Pagee. “Wit, links Nederland toont hiermee juist haar koloniale gezicht.”
Lees nu: ‘Zo antikoloniaal zijn de nieuwe Amsterdamse straatnamen niet’
Foto: Maurits Ver Huell, 20 mei 1817, gevecht bij Wai Sisil (Collectie Arnhems Museum)